Gemiddeld combineert 1 op de 8 medewerkers werk met mantelzorg. Veel medewerkers praten niet openlijk over hun mantelzorgtaken. Daardoor zijn leidinggevenden hiervan vaak niet op de hoogte. En dat terwijl 18% van het ziekteverzuim wordt veroorzaakt door mantelzorg. Om ervoor te zorgen dat mantelzorgers niet overbelast raken, is het goed om mantelzorg te integreren in het bestaande HR-beleid. Aandacht voor de mantelzorger vanuit de organisatie zorgt voor optimale duurzame inzetbaarheid van de medewerker. Ondanks zijn extra zorgtaken.
Maak mantelzorg bespreekbaar en let op de signalen
In elk bedrijf werken medewerkers die langdurig en intensief voor een naaste zorgen. Om te voorkomen dat zij overbelast raken is het goed om als werkgever duidelijke afspraken te maken met elkaar. Of sterker nog: het te integreren in het bestaande HR-beleid. Het begint met bewustwording en het bespreekbaar maken van de combinatie werk en mantelzorg. Medewerkers beginnen er meestal niet uit zichzelf over dat ze langdurige en intensieve zorg verlenen aan een naaste. Een dementerende partner hebben of een kind met autisme is nog best vaak taboe. Regelmatig maken medewerkers mantelzorg pas kenbaar bij hun werkgever als het al te laat is en ze uitvallen. Door mantelzorg op tijd bespreekbaar te maken, kun je voorkomen dat je medewerker overbelast raakt. Daarbij hebben mantelzorgers die begrip krijgen van hun leidinggevende minder last van lichamelijke klachten en oververmoeidheid. Probeer als werkgever dus aandacht te hebben voor bepaalde signalen bij de medewerkers, zoals vaker ziekmelden, afspraken niet nakomen, niet deelnemen aan personeelsactiviteiten, kortaf zijn en minder contact maken met anderen.
Leidinggevenden zijn op de hoogte van het mantelzorgbeleid
Een cultuur waarbij het normaal is om je privésituatie op het werk bespreekbaar te maken, helpt. Zorg dat managers op de hoogte zijn van het beleid en de regelingen over mantelzorg en laat hen er standaard over praten bij het functioneringsgesprek. Laat als werkgever daarbij overtuigingen los als: ‘die loopt de kantjes ervan af’. Voer een gelijkwaardig gesprek dat draait om erkenning en begrip. Vraag bijvoorbeeld: ‘Waar zit het knelpunt: op het werk of thuis? Wat heb je nodig om te blijven werken? Hoe kan ik als werkgever hulp bieden?’
Zorg voor balans: het gaat om wederzijds geven en nemen
Geef ook je verwachtingen aan waar je als werkgever waarde aan hecht. Er moet een goede balans zijn tussen de mantelzorg erkennen en faciliteren én iemand aanspreken op zijn bijdrage en verantwoordelijkheid. Het gaat bij mantelzorg om wederzijds geven en nemen. Maak samen afspraken. Bijvoorbeeld over flexibel omgaan met werktijden. Zoals eerder of juist later beginnen, vier dagen werken van negen uur, af en toe thuis werken en toestemming om onder werktijd behandelafspraken in te plannen. Blijf hierover in contact met elkaar, betrek collega’s erbij en pas planningen en verwachtingen aan.
De verschillende ondersteuningsmogelijkheden voor werkgever en medewerker
Je kunt de medewerker ook ondersteunen bij het organiseren van de thuissituatie. Dat kan hulp op praktisch vlak zijn of iemand laten praten met een mantelzorgcoach of werkzorgadviseur. En attendeer iemand op wettelijke verlofregelingen. Er zijn verschillende ondersteuningsmogelijkheden voor werkgever en medewerkers. De Wet Arbeid en Zorg (WAZO) regelt bijvoorbeeld het recht op verschillende verlofsoorten, zoals zorgverlof. De Wet Flexibel Werken (WFW) geeft de mogelijkheid om de arbeidsduur te vermeerderen of te verminderen.
Mantelzorg laat medewerkers groeien in hun persoonlijk ontwikkelproces
Het stempel ‘mantelzorg’ op een medewerker plakken is niet zo belangrijk. Belangrijker is het om te erkennen wat die zorgtaken met de medewerker doen. Verder is mantelzorg iets wat bij het leven hoort. Maak het daarom niet te zwaar. Ondersteuning bieden aan medewerkers in tijden van speciale levensgebeurtenissen zoals mantelzorg laat medewerkers groeien in hun persoonlijk ontwikkelproces. En hoe sneller de balans herstelt in werk en mantelzorg, hoe eerder de medewerker weer ruimte ervaart te investeren in eigen ontwikkeling op het werk.
Signalen
- Vaak enkele dagen vrij nemen (i.p.v. aaneengesloten vakantieperiode).
- Regelmatig telefoneren in pauze.
- Zelden vrije dagen kunnen wisselen of kunnen overwerken.
- Niet meegaan met uitstapjes of borrels.
- Vermoeidheidsverschijnselen en regelmatig ziekmelden.
- Veel praten of juist weinig praten over privé-situatie.
Tips
- Maak beleid, regelingen en afspraken in de organisatie bekend, bespreekbaar en vindbaar.
- Maak werk en mantelzorg vast bespreekpunt tussen leidinggevende en medewerkers.
- Vraag actief en met oprechte belangstelling naar de combinatie werk en mantelzorg.
- Denk niet in kosten, maar in baten op de lange termijn.
- Leg afspraken vast en evalueer regelmatig.
Dit artikel is geschreven door strategisch partner Menzis en kwam tot stand in samenwerking met bureau Jong en Veer.
